Futbol Amerykański

[Dead Radio Man]

Celem gry jest zdobycie w ustalonym czasie większej liczby punktów od drużyny przeciwnej. Piłkę można przemieszczać wykopując, niosąc, rzucając lub przekazując ją z rąk do rąk między zawodnikami. W wielu krajach Europy i Azji obowiązują te same zasady gry w football. Główną zasadą jest rzucanie piłki ręką. Punkty zdobywa się na wiele sposobów, na przykład przez przeniesienie piłki przez linię punktową (goal line), rzucenie piłki do zawodnika stojącego za tą linią – czyli w polu punktowym (end zone) – lub przez kop na bramkę przeciwnika (field goal). Wygrywa drużyna z większą liczbą punktów w momencie, gdy upływa czas meczu i kończy się ostatnia akcja. W razie remisu w czasie regulaminowym stosuje się dogrywki z zasadą "nagłej śmierci" – odpowiednik "złotego gola" w piłce nożnej. Niekiedy mecz może zakończyć się remisem, jeśli dogrywka nie wyłoni zwycięzcy. W Stanach Zjednoczonych i Kanadzie sport ten nazywany jest po prostu futbolem (football). Poza tymi krajami dyscyplina określana jest niemal zawsze jako futbol amerykański dla odróżnienia od innych gier piłkarskich – szczególnie piłki nożnej (piłka nożna natomiast przez Amerykanów nazywana jest soccer). W krajach anglojęzycznych futbol amerykański niekiedy określa się jako "futbol rusztowy" (od ang. gridiron, ruszt) z racji podobieństwa boiska do kratki rusztu. Uwaga: na potrzeby tego artykułu, dalej w tekście, dyscyplinę nazywać się będzie futbolem. Historia

Zarówno futbol amerykański jak piłka nożna mają korzenie w sportach piłkarskich, które zaczęto uprawiać w połowie XIX wieku na wyspach brytyjskich. Futbol amerykański pochodzi bezpośrednio z rugby i piłki nożnej. Nazwa futbol początkowo określała grę w piłkę graną na nogach, a nie kopaną, stąd obecna nazwa. W dniu 6 listopada 1869, w Nowym Brunszwiku w stanie New Jersey rozegrano pierwszy mecz futbolowy pomiędzy drużynami uczelni Rutgers University i Princeton University. Zawodnicy Rutgers wygrali mecz wynikiem 6-4. Mecz ten bardziej jeszcze przypominał dawną piłkę nożną, ale stopniowe zmiany doprowadziły do powstania gry zbliżonej do współczesnej. Od lat 20. do początku lat 90. XIX wieku studenci Dartmouth College rozgrywali mecze na pierwotnych zasadach podobnych do futbolowych, znanych pod nazwą Old Division Football, opublikowanych przez uczelnię w roku 1871. W 1874 roku studenci uniwersytetu Harvard, grający w grę zwaną Boston game, rozegrali dwa mecze przeciwko studentom kanadyjskiego uniwersytetu McGill, grającym w rugby. Pierwszy mecz, w którym zwyciężyli Amerykanie 3-0, rozegrano okrągłą piłką na zasadach "Boston game". Drugi mecz, zakończony bezpunktowym remisem, rozegrano owalną piłką na zasadach rugby. Większość zasad z rugby zostało przejętych przez studentów z Harvardu, którzy zaczęli je popularyzować wśród innych uniwersytetów grających do tamtej pory w piłkę nożną. Już w latach 80. XIX wieku na Uniwersytecie Yale zaczęto, na wniosek trenera Waltera Campa, opracowywać przepisy i standardy odróżniające rozwijający się futbol od rugby. W roku 1880 wprowadzono zapis o linii wznowienia akcji, a dwa lata później przepisy o próbach. U zarania XX wieku futbol stał się bardziej niebezpieczny: w samym roku 1905 zmarło 18 zawodników uczelnianych. Władze uniwersytetów zareagowały na to zmianami przepisów prowadzącymi do rozgęszczenia zawodników na boisku (do czego najbardziej przyczynił się zapis o podaniu do przodu) czy zakazami tworzenia niebezpiecznych formacji, jak wysoce skuteczna, ale nad wyraz kontuzjogenna "formacja klina". Wprowadzono i wymuszono użycie lepszego sprzętu ochronnego, jak np. coraz doskonalsze kaski. Do roku 1912 dyscyplina osiągnęła dzisiejszy kształt. Wtedy to zmieniono rozmiar boiska do dzisiejszego, zwiększono do 6 liczbę punktów otrzymywanych za przyłożenie, prowadzono zasadę 4 prób. Futbol, początkowo zdominowany przez uniwersytety Ligi Bluszczowej, zyskał zainteresowanie innych uczelni w całych Stanach Zjednoczonych. Do roku 1916, w którym zaczęto rozgrywać corocznie Rose Bowl – mecz uczelni wschodu i zachodu, futbol stał się sportem narodowym, ustępującym popularnością tylko baseballowi. Futbol zawodowy rozwinął się w miastach przemysłowych Pensylwanii i środkowego wschodu Stanów Zjednoczonych na początku lat 20. XX wieku. W roku 1920 utworzono ligę NFL, wtedy jako American Professional Football Association. Liga zawodowa wzbudzała początkowo raczej lokalne zainteresowanie o drugorzędnym znaczeniu. Po II wojnie światowej zainteresowanie meczami NFL "wystrzeliło w górę" w całych Stanach Zjednoczonych, głównie dzięki przekazom telewizyjnym. W latach 60. XX wieku liga zawodowa przebiła swoją popularnością rozgrywki futbolu uczelnianego i baseballu. Pierwszy Super Bowl, starcie mistrzów ówczesnej ligi NFL i rywalizującej ligi AFL, odbył się w roku 1967, zaś trzy lata później ligi połączyły się.

Poza Stanami Zjednoczonymi Pod auspicjami NFL w 1991 zbudowano ligę NFL Europa, w której grało ostatnio 5 drużyn niemieckich i jedna holenderska, po zakończeniu edycji 2007 liga ta przestała istnieć. W Kanadzie działa Canadian Football League, grająca według przepisów kanadyjskich. Futbol amatorski cieszy się popularnością w Meksyku i na wyspach Terytorium Samoa Amerykańskiego oraz w mniejszym stopniu w Japonii, Korei, Nowej Zelandii, Australii i w państwach europejskich. Od 1983 rozgrywane są mistrzostwa Europy, od 2000 mistrzostwa Europy juniorów, a od 1999 mistrzostwa świata. Mimo tego, w krajach, gdzie piłka nożna wiedzie prym popularności, futbolowi trudno się przebić. W Polsce Od listopada 2004 roku działa w Polsce stowarzyszenie Polski Związek Futbolu Amerykańskiego, utworzone z inicjatywy dwóch drużyn: Warsaw Eagles i 1. KFA Wielkopolska. W sezonie 2006 rozegrano mecze Polskiej Ligi Futbolu Amerykańskiego, w której grały 4 zespoły, oprócz wyżej wymienionych The Crew Wrocław i Pomorze Seahawks, na których mecze przychodziło do kilku tysięcy osób (najwięcej we Wrocławiu – ponad 3000 widzów)[5]. Mistrzem została drużyna Warsaw Eagles. W kwietniu 2006 r. powstaje pierwsza w Małopolsce drużyna futbolu amerykańskiego Kraków Tigers i pierwsza na Śląsku Silesia Miners, które rozpoczynają propagowanie tego sportu w południowej Polsce. W sezonie 2007 Polska Liga Futbolu Amerykańskiego liczy 9 drużyn. Poza wymienionymi wyżej grają w niej Kozły Poznań, Devils Wrocław oraz Husaria Szczecin. W 2008 roku zostaje utworzona druga liga rozgrywkowa PLFA II. W obydwu ligach gra łącznie 17 drużyn. W 2011 roku zostaje utworzona liga ósemek PLFA 8. W trzech ligach jest łącznie 31 zespołów. W sezonie 2012, po utworzeniu TOPLIGI, najwyższej klasy rozgrywkowej, w polskiej lidze występują 34 drużyny w 4 klasach. W 2011 i 2012 roku powstały takie zespoły jak: Leszno Hunters, Wolverines Opole, Bydgoszcz Raiders, Przemyśl Bears, Crusaders Warszawa, Giants Wrocław, Kraków Kings i Gorzów Guardians. Dla mnie ten sport jest fascynujący. Chciał bym sobie pograć kiedyś.

[Phinbella Flynn]

Rozumiem. Mógłbyś/łaś trochę to streścić. Nigdy w taką grę nie grałam. Więc nie wiem.

[Dead Radio Man]

Coś mniej więcej takiego. 1 drużyna zaczyna z piłką. Zaczyna rozgrywający, podaje do zawodnika z tyłu i zaczyna się to co na filmiku pokazowym